Το Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΦ-ΓΠΑ) ανήκει στον Τομέα Φυτοπροστασίας και Περιβάλλοντος του τμήματος Επιστήμης Φυτικής Παραγωγής. Ιδρύθηκε το 1943 και είναι το αρχαιότερο Φυτοπαθολογικό Εργαστήριο των Ελληνικών Πανεπιστημίων. Βρίσκεται στον 1ο όροφο του Κεντρικού Κτιρίου Διοίκησης του ΓΠΑ και περιλαμβάνει 5 αίθουσες για εργαστηριακή έρευνα, 2 αίθουσες διδασκαλίας, μια βιβλιοθήκη, ένα παρασκευαστήριο υλικών και γραφεία διοίκησης. Συμπληρωματικό ερευνητικό και διδακτικό έργο παρέχεται στον αγρό του Εργαστηρίου, έκτασης περίπου 250 m2 και σε 3 γυάλινα κλιματιζόμενα θερμοκήπια. Για πάνω από μισό αιώνα, το Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας παρέχει πολύπλευρο και πλούσιο εκπαιδευτικό και ερευνητικό έργο, ενώ η συνολική του προσφορά είναι σημαντική τόσο για την Ελλάδα όσο και το εξωτερικό.
Οι κύριες δραστηριότητες του ΕΦ-ΓΠΑ αφορούν σε:
Α. Εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Το ΕΦ-ΓΠΑ παρέχει διδασκαλία και εργαστηριακή εκπαίδευση προπτυχιακών/μεταπτυχιακών φοιτητών και υποψήφιων διδακτόρων στην επιστήμη της Φυτοπαθολογίας με έμφαση στη μελέτη, διάγνωση και αντιμετώπιση των ασθενειών των φυτών με τη χρήση κλασσικών και σύγχρονων μεθόδων. Ειδικότερα, το ΕΦ-ΓΠΑ παρέχει διδασκαλία και εργαστηριακή εκπαίδευση 15 προπτυχιακών και 8 μεταπτυχιακών μαθημάτων. Παράλληλα, η πρακτική άσκηση, η εκπόνηση της πτυχιακής, μεταπτυχιακής ή/και διδακτορικής διατριβής των φοιτητών έχει σκοπό να εξοικειώσει τους νέους επιστήμονες με Φυτοπαθολογικές τεχνικές και να τους εμφυσήσει την κριτική-ερευνητική σκέψη, προκειμένου να αποκτήσουν ικανή επιστημονική γνώση και δεξιότητες και να ανταποκρίνονται αποτελεσματικά στις απαιτήσεις της σύγχρονης γεωργίας όπου η επιστήμη της Φυτοπαθολογίας διαδραματίζει πρωταρχικό ρόλο. Απόφοιτοι του ΕΦ-ΓΠΑ έχουν στελεχώσει και διαπρέπουν σε πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα της χώρας και του εξωτερικού, αλλά και σε υπηρεσίες του ευρύτερου δημοσίου και ιδιωτικού τομέα κατέχοντας θέσεις ευθύνης.
Β. Ερευνητικές δραστηριότητες. Το ΕΦ-ΓΠΑ έχει αναπτύξει ερευνητικές δραστηριότητες στον τομέα της Φυτοπαθολογίας, της Μοριακής Βιολογίας και της Γενετικής εφαρμόζοντας τεχνολογίες αιχμής για τη μελέτη, διάγνωση και αντιμετώπιση των ασθενειών των φυτών αλλά και τη διασφάλιση της ποιότητας των τροφίμων. Τα τελευταία χρόνια το εργαστήριο Φυτοπαθολογίας έχει υλοποιήσει και υλοποιεί περισσότερα από 15 διεθνή και εθνικά ερευνητικά προγράμματα που αφορούν σε βασική και εφαρμοσμένη έρευνα, με αντικείμενο τη φυτοϋγεία, τους μηχανισμούς παθογένειας, τη μοριακή αλληλεπίδραση παθογόνου-ξενιστή, τη βιολογία και επιδημιολογία των φυτοπαθογόνων αιτίων σε οικονομικά σημαντικές καλλιέργειες. Άλλους τομείς ερευνητικού ενδιαφέροντος του ΕΦ-ΓΠΑ αποτελούν η ανάπτυξη και υλοποίηση στρατηγικών βιώσιμης φυτοπροστασίας, η βιολογική αντιμετώπιση και η διασφάλιση της ποιότητας των τροφίμων.
Ειδικότερα, στο ΕΦ-ΓΠΑ τη πενταετία 2014-2019 έχουν πραγματοποιηθεί μεταξύ άλλων τα εξής χρηματοδοτούμενα ερευνητικά προγράμματα:
- OPTIMA: (H2020-SFS-17-20170) ”Optimised Integrated Pest Management for precise detection and control of plant diseases in perennial crops and open-field vegetables”. http://optima-h2020.eu
- OCHRAVINE CONTROL: (H2020-RISE project). “Implementation of integrated and innovative precision agriculture management strategies to reduce the occurrence of ochratoxins along the vine value chain products: grapes, raisins/currants and wine”. https://www.ochravine.eu/
- OENOVATION: “Exploitation of new natural microbial flora from Greek origin amenable for the production of high-quality wines“. HSR Technology 2018-2020.
- BIOCON: Biological Control of soilborne pathogens: a seed to field approach. ΕΣΠΑ 2007-2013 – Διμερής Ε&Τ Συνεργασία Ελλάδας – Γερμανίας 2013-2015
- SustUse Fumigants – Sustainable use of chemical fumigants for the control of soil-borne pathogens in the horticultural sector. LIFE08, 2010-2012
- Breedseed: Έρευνα για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας προγραμμάτων βελτίωσης και παραγωγής & διαχείρισης πολλαπλασιαστικού υλικού. ΕΣΠΑ 2007-2013, ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ – ΠΡΑΞΗ I: «Συνεργατικά έργα μικρής και μεσαίας κλίμακας»). 09ΣΥΝ-22-958. 2011-2015.
- MobDi2: Mobile Disease Diagnosis. Task Addressed: T421. Green House Management & Control. 03/2014 – 06/2015.
- Βιολογική και χημική αντιμετώπιση αφλατοξινών σε κελυφωτά φιστίκια. Περιφέρεια Αττικής, ΔΑΟΚ ΠΕ Νήσων, 2015 -2016.
ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΦΟΡΕΑ ΣΤΟ ΕΡΓΟ Oenovation
“Αξιοποίηση νέας φυσικής Ελληνικής μικροβιακής χλωρίδας προς παραγωγή οίνων υψηλής ποιότητας”
ΕΕ4. Αξιολόγηση στελεχών ζυμών στην αντιμετώπιση της τεφράς και όξινης σήψης της αμπέλου και των ωχρατοξινών
Στα πλαίσια της ΕΕ-4 το Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας του ΓΠΑ θα αξιολογήσει διάφορα στελέχη ζυμών στην αντιμετώπιση της τεφράς και όξινης σήψης της αμπέλου και των ωχρατοξινών. Οι ζύμες έχουν χρησιμοποιηθεί ευρέως στην βιολογική καταπολέμηση μετασυλλεκτικών κυρίως παθογόνων με επεμβάσεις σε προσυλλεκτικό και μετασυλλεκτικό στάδιο. Η ανακάλυψη ελληνικών-ενδημικών απομονώσεων έχει το πλεονέκτημα ότι τα στελέχη αυτά είναι ήδη εγκλιματισμένα στο τοπικό περιβάλλον και στην τοπική χλωρίδα και πανίδα και θα μπορούσαν να πάρουν πιο εύκολα μελλοντικές άδειες χρήσης τους ως βιολογικά σκευάσματα στη χώρα μας.
Οι βασικοί στόχοι της ΕΕ4 που θα υλοποιηθεί από το Εργαστήριο Φυτοπαθολογίας είναι:
α) η συλλογή, αξιολόγηση και εύρεση αποτελεσματικών ζυμών ως βιολογικών παραγόντων αντιμετώπισης της τεφράς και όξινης σήψης των βοτρύων που προκαλούνται από τους μύκητες Botrytis cinerea και Aspergillus carbonarius (και των ωχρατοξινών που παράγουν)
β)η αξιολόγηση επιλεγμένων αποτελεσματικών ανταγωνιστικών ζυμών ως προς την ανθεκτικότητα τους σε φυτοπροστατευτικά σκευάσματα που χρησιμοποιούνται στο αμπέλι, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποτελεσματικά σε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαχείρισης ασθενειών της αμπέλου.
